Filharmonicy kameralnie | Beethoven | Ravel | Szymanowski

Kwartet smyczkowy – prawdopodobnie najbardziej klasyczny rodzaj obsady, kwintesencja (a może „kwartesencja") muzyki kameralnej. Dobór zaledwie czterech instrumentów smyczkowych: dwojga skrzypiec, altówki i wiolonczeli, z jednej strony traktowany bywał jako skład ćwiczebny dla adeptów kompozycji. Z drugiej strony pozwalał kompozytorom przez wieki – od czasów klasycyzmu po muzykę współczesną – tworzyć najbardziej przełomowe dzieła historii muzyki.

W wykonaniu Karłowicz Quartet, który współtworzą instrumentalistki Filharmonii w Szczecinie: Elżbieta Fabiszak (I skrzypce), Karolina Hyla (II skrzypce), Magdalena Micke (altówka), Klara Świdrów (wiolonczela), zabrzmią trzy kompozycje prezentujące przemiany tego gatunku od końca XVIII do początku XX wieku.

Doświadczenie poprzedników – klasycznych mistrzów kwartetów: Josepha Haydna i Wolfganga Amadeusza Mozarta – usłyszeć można w Kwartecie F-dur op. 18 nr 1 Ludwiga van Beethovena, napisanym ok. 1798 roku dla księcia Josepha Franza Maximiliana Lobkowitza. Utwór ten, pierwszy z cyklu sześciu kwartetów, należy jeszcze do wczesnych utworów w dorobku wiedeńskiego kompozytora, który pod koniec życia zrewolucjonizował gatunek kwartetu.

Stosunkowo klasyczną, czteroczęściową budowę ma również Kwartet smyczkowy F-dur Maurice’a Ravela z 1903 roku, z formą sonatową w części pierwszej i bardzo wolnym trzecim ogniwem. Najbardziej charakterystycznym fragmentem kompozycji pozostaje „gitarowa” część druga, oparta niemal w całości na artykulacji pizzicato.

Ukończony w 1927 roku II kwartet smyczkowy op. 56 Karola Szymanowskiego to jeden z najbardziej śmiałych, ostrych i surowych brzmieniowo utworów tego twórcy. W trzyczęściowej kompozycji ze scherzem w części środkowej oraz finałową fugą, obok harmonii typowo impresjonistycznych pobrzmiewają inspiracje muzyką podhalańską, m.in. Sabałowa melodia, która pojawia się również w Tańcu zbójnickim w balecie Harnasie.